[dDH] [Menu]    Niet-Winkeldag Home Page
KONSUMINDERKRANT 1999

Konsuminderen op school

Hoe kan een docent het onderwerp 'konsuminderen' in de klas aan de orde stellen? Hier wat tips.

Veel docenten in het basis- en voortgezet onderwijs zijn op zoek naar suggesties hoe zij het thema 'konsuminderen' in hun lessen kunnen verwerken. Dit bleek uit de vele reakties die Omslag ontving naar aanleiding van de Konsuminderkrant 1998. Onder de respondenten waren opvallend veel docenten ekonomie, verzorging en maatschappijleer.

Basisonderwijs

In het basisonderwijs komen kringgesprekken en vakken als rekenen, taal en tekenen in aanmerking. Een kringgesprek kan gaan over samen delen, wat is geluk of welke spullen heb je écht nodig. In taal- en tekenlessen kunnen opstellen en tekeningen worden gemaakt. In een rekenles kunnen kinderen oefenen om hun zakgeld verantwoord te besteden. Vooral voor jonge kinderen is het belangrijk dat ze leren om kritisch om te gaan met reklame.

Taal en kreativiteit

Een opstel over de immateriële aspekten van duurzaamheid is een kreatieve uitgedaging om na te denken over andere keuzen. Opsteltitels zouden kunnen zijn: 'Wat nooit voor geld te koop mag zijn', 'Geluk is voor mij...', 'Geld is ook niet alles', 'Niet meer, maar beter', of 'Reklame is bedrog'.

De opdracht kan ook op andere manieren worden vormgegeven: tekenen, schilderen, fotograferen, video, kollages maken. Vooral met het onderwerp 'reklame' is veel te doen. En wellicht geven de eindresultaten nog aanleiding tot een pittige groepsdiskussie. Een prachtige oefening om je mening te leren verwoorden.

Basisvorming

De basisvorming biedt een skala aan mogelijkheden. In het vak verzorging mag milieubewust huishouden en kritisch konsumeren niet ontbreken. Enkele suggesties: milieubewust wassen en schoonmaken, gezond en verantwoord voedsel kiezen en bereiden, en eerlijk en groen boodschappen doen. Verantwoord omgaan met geld is ook een thema dat heel veel jongeren zal aanspreken: welke produkten koop je (niet) en waarom? Ook de faktor tijd speelt een belangrijke rol bij alles wat we doen. In hoeverre worden je keuzen bepaald door 'tijdgebrek', hoe komt dat?

Omgaan met reklame

Het thema 'reklame' kan in alle vakken en op alle niveaus aan de orde komen: met hoeveel vormen van reklame word je dagelijks gekonfronteerd? Welke woorden kom je veel tegen in reklame? Wat voor beelden worden er gebruikt? Zoek voorbeelden van goede en slechte reklames en leg uit waarom. Maak zelf een advertentie of een tv-spot, waarin je je favoriete produkt aanprijst. Doe hetzelfde voor een 'flut'-produkt, en bedenk een reklame voor iets wat niet te koop is.

Voortgezet onderwijs

Voor docenten ekonomie en maatschappijleer biedt de Niet- Winkeldagkampagne weer heel andere mogelijkheden. Hiervoor komen vooral thema's in aanmerking als de mondiale verdeling van energie en grondstoffen, Noord-Zuidverhoudingen, het doorberekenen van milieu- en sociale kosten in prijzen van produkten, de geldstroom van arm naar rijk, ethisch beleggen of de rol van rente. Ongetwijfeld verschijnen er over de Niet- Winkeldag artikelen in de media. Vorig jaar bood dat een docent maatschappijleer stof voor een boeiende diskussie.

Leerlingen kunnen zelfstandig op zoek gaan naar informatie over de relatie tussen bestedingsmogelijkheden en konsumptiegedrag, een analyse maken hoe het komt dat de rijken steeds rijker worden of straatenquûtes houden. In hoeverre zijn reklame en sponsoring trouwens binnen de muren van de eigen school doorgedrongen? Ook een interessante studieopdracht!

Een andere opdracht kan zijn om zoveel mogelijk (nieuwe) vormen van mens- en milieuvriendelijke, duurzame werkgelegenheid te bedenken wanneer winst maken niet het hoogste doel is. Denk ook aan de zorg- en dienstensektor en aan reparatiebedrijvigheid. Of laat ze eens uitzoeken welke vormen van 'ethisch beleggen' er zoal zijn en laat een vergelijking maken met de resultaten met gangbare beleggers. Let op milieu, mensenrechten en maatschappelijke meerwaarde.

Oproep

Om te voorzien in de behoefte aan praktisch materiaal voor het onderwijs, gaat Omslag in 2000 aan de slag met het vervaardigen van eenvoudig en kopieerbaar lesmateriaal over bovengenoemde onderwerpen. Tips, suggesties of voorbeelden van zelf ontwikkeld lesmateriaal zijn welkom! Postbus 163, 5270 AD Sint-Michielsgestel.

menu | dDH